Ay: Mayıs 2017

Bir Yoga Günlüğü II: Gün 2

1 Yorum

Bazı sabahlar yatak odasının içine muhteşem bir ışık doluyor. Özellikle güneşin yavaş yavaş yükseldiği saatlerde, yan apartmanın pembe renkli dış cephesinin üzerinden mercan rengi bir tül iniveriyor sanki odanın ortasına, oradan yatağın üzerine. Böyle zamanlarda sanki evren beni usulca sallayarak uyandırıyormuş gibi hissediyorum. Kalbimin içinde bir sevinç yumağı oluşuyor. Kentsel dönüşüm canavarı bizi ve komşu apartmanımızı yemesin diye dualar ediyorum.

Bu sabah da böyle bir ışığa uyandık. Dünün gri ve boğuk renklerinden sonra uyanmak daha kolay, neredeyse kendiliğinden oldu. Bu sefer de biraz ışığın keyfini çıkartmak istedim. Tüm gün benim, akşama kadar dersim yok, ne zaman istersem yogamı yapabilirim, dedim kendi kendime. Ama tehlikeyi sezdim, geçtim derhal yoga odasına. Görünürde pek bir şey olmamasına rağmen apana vayu‘nun himayesinde bedenimin içinde aşağı aşağı esen rüzgarları hissedebiliyordum. Ha geldi ha gelecek renkli haller. Rüzgarın esişini kesintiye uğratmamaya özen göstererek önce ısınmaları yaptım, sonra da bolsterı alıp yine sırt üstü uzandım.  Bir ara kahvaltıdaki granolanın üzerine doğrayacağım şeftalileri hayal ederken yakaladım kendimi. Zhander Hoca’nın “Yoga yaparken kahvaltıda ne yiyeceğinizi düşünüyorsanız o yogayı unutun” deyişi geldi aklıma, iç çektim. Çabaya devam.

Özellikle tek bir hocaya bağlı kalınarak ilerlediğiniz bir sistemde iseniz bir süre sonra hareketleri yaparken hocanın sesini içinizde duyar gibi oluyorsunuz. Onun içinize yerleşmiş hali aracılığıyla nefes ve hareketler belli bir ritme oturuyor. Ve hareketleri sanki hocanız sizi izliyormuş gibi yapmaya başlıyorsunuz. Gözü üstünüzde! O arada aklımdan kaytarmak da geçse, bırakmak da geçse, bir hareketi atlamak da geçse, bu bağ o kadar kuvvetli ki, aklıma üşüşen tüm bu şeyleri yapmaktan vazgeçiriyor, tıpkı gerçekten hocanın karşısındaymışım gibi. Dün de #28günyoga’ya dair pek çok kişinin yazdıklarını okuyunca bir kez daha anladım birinin bizleri iyi niyetle gözetlemesinin, bize göz kulak olmasının önemini. Yoga’da guru‘nun yanında sangha‘ya verilen önem de biraz bu yüzden. Bu yolda herkes kendine özgü şekliyle yürüse de, birbirimizin yolculuğuna tanık ve destek olmak için buradayız. İlla aynı dört duvar arasında yoga yapıyor olmamız gerekmiyor. Aynı niyet altında buluşmuş bu insanlar görünmez ipliklerle birbirine bağlanınca, kişide kendine dair bir sorumluluk hissi de gelişmeye (veya artmaya) başlıyor. Özellikle pratiğinin ilk aşamalarında olan bizler için bu yardım ve destek mekanizması çok kritik. “Practice is negligible when life itself becomes ha and tha.” demişti başka bir hocamız. Yani hayatın kendisi ha ve tha olduğunda pratik ihmal edilebilir. Henüz bu noktada olmadığımıza göre pratik, elimizde olan tek şey. Buradaki pratikten kastım da stüdyo değil ev pratiği. Çünkü esas mesele işte burada başlıyor.

Dün akşam ablamla telefonda konuşurken “Şimdi bu 28günyoga’yı istediğimiz zaman yapabiliyor muyuz?” diye sordu şakayla karışık. “Yani illa sabahın şu saatinde yapmalıyız ya da şu kadar dakika sürmeli diye bir şey yok?” Aynen öyle. İster sabah 20 dakikanı ayır, ister akşam 1.5 saat yap, önemli olan bir yolunu bulup günü bunun etrafında şekillendirmek, öncelikleri ona göre ayarlamak. Kimisi için sabah işten güçten önce kalkmak imkansız, kimisinin muhakkak sabah ev halkı uyanmadan yogasının başına geçmesi gerekiyor yoksa günün koşuşturmacası içinde kayıp gidiyor zaman. Hepsinin kendine göre avantajları var. Sabah boş mide, gürültüsüz şehir, ve erken saatlerin getirdiği dinginlik bizi güne hazırlarken akşam daha sıcak ve açık bir beden, belki daha keskin bir zihin, günün sindirilememiş kalıntılarını sindirmemize yardımcı oluyor. Kısacası herkesin ihtiyaçları ve hayat döngüsü farklı. Stüdyo pratiğini bunun dışında tutmamın sebebi, bunu bir ‘öz-disiplin’ olmaktan çıkartması. Evet stüdyoya gidebilmek için de bir disipline ihtiyacımız var. Ama düşünün; diyelim 28 gün boyunca sektirmeden yapmak istediğiniz şey yazı yazmak. Stüdyoda derse gitmek, yazı yazmak için kursa gidip birinin sana ne yazacağını söylemesini dinlemeye benziyor. Evet tekniği öğrenmek için bu da gerekli belki, ancak ‘öz’dekini derinlerden çekip çıkaracak olan şey kalem kağıdınla başbaşa, tamamen içedönük geçireceğin dakikalar.

Odadaki tek başka çift göz, içindeki hocaya ait.

baykus
Foto: Graham McGeorge

Bir Yoga Günlüğü II: Gün 1

3 Yorum

Gam gasavet keder bugün hava adeta. Anladım bir yoldaş lazım insana şu hayatta. İnsanın her şeyi tek başına yapması gerektiği algısı son derece yapay ve sanıyorum son birkaç yüzyıla ait bir olgu.

Bir tereddütle yeniden başladığım #28günyoga süreci, ne yalan söyleyeyim, başlar başlamaz meyvelerini vermeye başladı. Tereddütümün sebebi aslında sürecin kendisinin, karşı olduğum birtakım kavramlarla çelişiyor olması. Bir nevi oksimoron. Sosyal mecralarda yoganın mahremiyetinin bu kadar ifşa ve ihlâl edildiği şu günlerde, yoga üzerine bir yazı dizisi yayımlamak abesle iştigal değildir de nedir? Değilse, başka ne olabilir?

Ben kendimi bildim bileli yazmayı çok sevdim. Lise ve üniversite yılları boyunca pek çoğumuzun omuriliğinden bir refleksle nefret ettirilegeldiği kompozisyon ödevleri benim koşarak yaptığım ödevlerdi ve genelde de bu tarz ödev ve sınavlardan iyi not alırdım. Artık pek yapmadığım, ama o sıralar içinde olduğum hayatın ve kişiliğin ayrılmaz bir parçası olan şarkı sözleri vardı yazdığım. Bazılarını o zamanki müzik grubumuzun bestelediği parçalar için kullanırdık. Çoğunu da ben kendi buhranlarımla başa çıkabilmek için yazardım. Üniversiteden yıllar sonra teknik olarak hiçbir şey bilmediğim bir konu olan Psikoloji biliminin yüksek lisans kabülünü de, 18 günlük bir çalışma sonrası içimde sindirdiklerim sonucunda sınavda yazdığım kompozisyon ve başvuruda verdiğim niyet mektubuna borçlu olduğumu düşündüm hep. Arkadaşlarım, ailem, hep yaz yaz yaz dedi. Engellenmedim; desteklendim.

Buna karşın çok da uzak olmayan bir geçmişe kadar yazdıklarımın kimseyi ilgilendirmediğini düşündüm. Çoğunlukla yazdıklarımdan utandım. Bir insan bir şey yazmak istiyorsa en temelinde kendi için yazdığını, dolayısıyla eğer bunları paylaşma arzusundaysa kendi içindeki ilgi eksikliğini gidermek için yazdığını düşündüm. Ve bu kabul edilemezdi! Ben de çoğu ihtiyacım karşısında yapmakta iyi olduğum şeyi yaptım; bu ihtiyacımı bastırdım. Bastırınca hiç olmamış gibi olacak sandım. Tabii ki öyle olmadı; bastırılan her şey gibi kafamı giderek daha da kurcalamaya başladı.

Yazıyla olan ilişkim ve yazdıklarımı paylaşma ihtiyacıma karşı takındığım bu katı ve hor gören tutum, diğer tüm ihtiyaçlarıma da nasıl yaklaştığımı aynalayan bir tutumdu aslında. Bir şeye ihtiyacım olduğu için kendini hakir gören bir parçamın kuvvetli sesini duyuyordum içimde. Tüh tüh, vah vah, diye dalga geçen, alaya alan bir ses. Hayatıma yoga ve terapi girdikten sonra fark ettim ki, insanın bir şeye ihtiyacı olması ‘okey’miş. Olurmuş öyle, normalmiş. İşte o zaman bir aydınlanma yaşadım. Self-destruction, yani öz-yıkım hali, illa dramatik bir şekilde insanın kendi hayatına son vermesi gibi ‘uç’ bir hali tanımlamak için kullanılmıyor. Aktif bir şekilde kendi kendine zarar veren bir eyleme girişmiş olmak gerekmiyor. Hali hazırda var olan ve var olmaya hakkı olan bir ihtiyacı da kendimizden esirgediğimizde aslında kendimize zarar vermiş oluyoruz. Bu aydınlanmayla beraber benim bin başlı ejderlerimden birinin gizemi böylece çözüldü. Aç mısın? Boşver sonra yersin. Susadım. Sonra içersin. Yoruldun mu? Durma, devam et! RAP RAP RAP! diyen bu ejder hâlâ yanıbaşımda, nefesi hâlâ ensemde. Ama en azından şimdi mahalleyi ona bırakmamayı biraz daha öğrendim. Kendi zayıflıklarıma dair bütün bu satırları yazıp birkaç dakika sonra paylaş butonuna basacak olmam da bunun bir başka kanıtı.

28günyoga diyorduk. İşte ben ihtiyaçlarımın farkına varmayı karşıma çıkan hocalarım ve dostlarım sayesinde öğrendim. Kimi zaman onların yazdığı bir şey, söylediği bir söz, bahşettiği bir omuz, bana destek oldu. Paylaşılan kimi zaman sadece kelâm, kimi zamansa safi varlıklar oldu. İnsanın en büyük ızdırabı bu evrende kendini yalnız hissetmesi, yaşadıklarında yalnız olduğunu sanması değil mi? Yalnızlık hem sembolik hem de gerçek anlamıyla bakıldığında insanoğlu için tek bir şey demek: ölüm. Arkadaşların ve sosyal çevrenin desteğiyle sarmalanmış hissetmenin depresyona karşı en büyük ilaç olduğunu kanıtlayan pek çok bilimsel çalışma da var artık. (Bkz. Ünlü Harvard çalışması) İşte bu 28günyoga olayının da bu amaca hizmet ettiğini düşündüğüm ve gözlerimle gördüğüm için yeniden ikna oldum başlamaya – ve paylaşmaya. O yüzden de bunun yoga çevrelerinde sıklıkla gördüğümüz bir “meydan okuma”, nam-ı diğer “challenge” gibi algılanmasındansa; kişilerin birbirlerinin yolculuklarından ilham ve destek aldıkları bir nevi modern alcoholics anonymous gibi algılanmasını tercih ederim.

Ben örneğin, bu kasvetli günün sabahında benim Bey’in desteğiyle çıktım yataktan. Sabah ay halimin yakın olduğunu hissettiren emareler olduğu için bizim klasik serilerden birini yapmadım. Udiyanaları bıraktım. Günlerdir PMS halinin laçkalaştırdığı sinirlerimin biraz dengelenmesine ihtiyacım vardı. (Bkz. ihtiyaç) O yüzden biraz çök kalk, biraz bacak kemiklerine iç-dış rotasyon, bolca da kemiklerin birbiriyle ve sert zeminle temas içinde olacakları pozları seçtim. Sonra da sırtımda bir minderle geriye uzandım. Her ne kadar Şirince kampında Sıtkı’nın yaptığı masajdan sonra sağ dizimde oldukça net bir iyileşme olmuş olsa da, Padmasana’ya hâlâ çok temkinli girebiliyorum. Sol tarafta Padma’ya hiç giremiyorum. Olsun varsın. Bugünü böyle kapattık.

Birinci günün sonunu, Karadeniz yöresinden bir kuple ile getirelim.

“Şu yalancı dünyada
Her canlı bir eş arar
Taşın kalbi yok ama
Onu da yosun sarar.”

Pokut Türküsü

IMG_0778.JPG
Foto: PÜ

Bir Yoga Günlüğü II: Gün 0

2 Yorum

Geçtiğimiz Cumartesi günübirlik Bursa’daydım, Bursa Yoga Merkezi’nde iki bölüm olarak düzenlediğimiz Tao Vinyasa workshoplarının ikincisini vermek üzere. Hem teori ve felsefeyi tartışmaya, hem de pratik yapmaya bol bol zaman kaldığı için bu uzun dersleri çok seviyorum. Stüdyodaki dersler biraz espresso geliyor bana, zamanın nasıl geçtiğini anlayamıyorum. Bu Cumartesi de benzer bir ders için, çoook uzun bir aradan sonra memlekete gideceğim. Bakalım Angara’m benim için neler hazırlamış?

Bursa otobüsle bir buçuk saat sürüyor. Çok uzun zamandır otobüsle yolculuk yapmıyordum, kara yolculuklarını ne kadar sevdiğimi tekrar hatırladım. Uçak yolculuğu evet süper hızlı ancak tam da sindiremediğim bu çabukluk sebebiyle sersem gibi oluyorum her seferinde. Kıtalararası seyahatten filan da bahsetmiyorum burada, Antalya’ya bile gitsem aynı şey. Bir yerden ayrılmak, yola düşmek, yolda olmak, ve bir yere varmak, insanın sindirebileceği bir hızda gerçekleşmiyor uçakla olunca. Gezmeyi seven biri olarak bir uçağın içinde olmak bile beni heyecanlandıran, mutlu eden bir şey; ama böyle yolculuklarda derinden derine içimde mızmızlanan bir parçamın farkına varıyorum her defasında. Sesler, ışıklar, tenime değen her şey, çok fazla geliyor. Otistik spektrumun uçlarına doğru kaydığımı hissediyorum böyle zamanlarda. Bebeklerin, çocukların uçaklarda bu kadar huzursuz olmaları bence tesadüf değil. Daha açıklar, hassaslar, hissediyorlar. Bir şeyler ters. Bir şeyler çok hızlı. Birkaç hafta önceki Şirince kampında Defne Hoca ilk ders öncesinde şöyle bir açıklamada bulunmuştu: “İnsanın yürüme hızından daha hızlı olan her hareket bedenin vata dengesini bozar.”  O yüzden bolca ağırlaşacağımız, topraklanacağımız bir seri yaptırmıştı. Hızlı hızlı oradan oraya zıplayan zihinlerimizin sakinleşmesi için normalde yaptığımız hareketleri onda biri hızıyla yaparak zihni bedenle aynı zaman dilimine getirmeye çalıştık. Bu açıdan bakıldığında otobüs de en ideal seyahat aracı değil belki ancak bana en azından yola hazırlanmam, yol almam, yavaş yavaş gideceğim yere varmam için daha sakin bir ortam sundu geçtiğimiz Cumartesi. Bir yandan derste anlatacaklarımı düşünürken bir yandan da manzaranın keyfini çıkardım.

Dönüş yolunda Ramazan ayının ilk iftarı otobüse denk geldi. Şöför, muavin, ve görebildiğim kadarıyla otobüsün yarısından fazlası oruçlarını açarken benim de aklım geçen seneki Ramazan ayına gitti. Bloğu açıp eski yazıları okumaya koyuldum. Geçtiğimiz Ramazan ayı boyunca, ki yakıcı bir Ağustos ayına denk düşüyordu, Defne önderliğinde #28günyoga hareketine başlamıştık. Bizim elimizde olan araç burada yogaydı ama maksat aslında düzenli özen gerektiren hangi uğraşla ilgileniyor olalım, o uğraş uğrunda her gün önceliklerimizi ayarlayıp vaktimizi ayırmak yolunda bir disiplin oluşturmaktı.  O aralar, tıpkı şu sıralar gibi, ben de hayatımda önem verdiğim, eksiklikleri halinde huzursuz olduğum iki şey olan yoga ve yazıyı hayatıma daha düzenli katabilmek adına başlamıştım bu harekete. Ağustos ayı boyunca neredeyse sektirmeden yapıp yazdığım pratikler sonrasında bir de baktım ki harika bir yoga güncesi çıkmış. O zamanlar zihnim nelerle meşgulmüş, bedenim, nefesim nasılmış, nerelerde bir takım incinmeler varmış, her şeyi takip edebildiğim bir ufak tarihçe oluşmuş. Dönüş yolunda “Neden bir kez daha başlamayalım?” diye düşündüm ben de. Doğrusunu söylemek gerekirse, epeyce de düşündüm. Şu sosyal medya dehlizlerinde bir yoga iletisi daha olmuş, olmamış, ne fark eder dedim. Bana bile fenalık geldi bilgisayarı telefonu her açtığımda karşıma yogayla ilgili bir şeyler çıkmasından. Diğer bir çekincemse, zamanlama açısından aslında ‘hiç de iyi bir zaman’ olmaması böyle bir harekete başlamak için. Birkaç güne renkli haller sebebiyle ara verilecek. Ayın ortasında Gül Dirican ile bir kampımız var, ve sonrasında aile evinde geçirilecek uzun bir tatilim. Her şey bir yana, ayın aile evinde geçecek olan bu kısmı düzenli yogayı geçtim düzenli herhangi bir şey yapmam için bana tam bir sınav. Yeme içme düzeni, uyku düzeni, her şey tepetaklak. Günlük aile dinamikleri ve Bodrum’un kendine has rahatlığı içinde eriyip giden bireyselleşme çabaları.. Sonra baktım, tıpkı o zaman olduğu gibi, yine bir sürü insan çok hevesli böyle bir diyete girmeye. Belki düzenli yogaya, belki yazmaya, belki paylaşmaya, belki sessizden takip etmeye, belki de sadece bir şeyleri görmeye ihtiyaçları var. Ama bizi saran bu sosyal medya kalabalığı içinde giderek yalnızlaşan hayatlarımıza dair bildiğim bir gerçek var ki, doğru dürüst işler için kullanıldığında gerçekten bir dayanak ve destek mekanizması olarak çalışabiliyor bu meret. (Bkz. 4 yıl önce bugün) O yüzden karar verdim, ‘ideal’in peşinde koşmadan, nasıl hissettiğimden, önümde yatan günlere dair önyargılarımdan bağımsız, atlayayım bu trene yeniden bir vagonundan. Sonrası kim bilir nereye götürür?

Bugün sabah yogamı yaptım ama, haydi #28günyoga için ilk gün yarın, 30 Mayıs olsun.

train
Trans-Sibirya. Bir hayale niyet olarak şurada dursun.